
Lãnh chúa Eddard "Ned" Stark.
“ |
Trở thành một lãnh chúa giống như trở thành một người cha, ngoại trừ việc anh sẽ có hàng ngàn đứa con và sẽ phải lo lắng cho chúng toàn thời gian. |
” |
―Robb Stark[nguồn]
Kết cấu xã hội và hệ thống chính trị tại Thất Đại Vương Quốc được dựa trên khái niệm lãnh chúa - quyền lực chính trị được các quý tộc nắm giữ. Mặt khác, những gia đình quý tộc này lại được cai trị bởi các Đại Gia Tộc - những gia tộc đã thề trung thành với Vua của người Andal, người Rhoynar và Tiền Nhân.
Hệ thống quyền lãnh chúa có thể đã tồn tại ở Westeros từ thời Tiền Nhân và hình thức sau cùng của nó đã được người Andal tiếp nhận sau khi họ xâm lược lục địa Westeros sáu nghìn năm trước. Thời cổ đại, mỗi lãnh chúa cai quản một ngọn đồi đều tự gọi họ là "vua", nhưng qua nhiều thế kỷ, các vương quốc nhỏ và yếu hơn đã bị các nước mạnh hơn nuốt chửng, dần dần tập trung thành các vương quốc lớn. Khi Aegon I Targaryen tiến hành cuộc xâm lược Westeros, lục địa lúc bấy giờ được được chia làm bảy vương quốc lớn. Cuộc chinh phạt của Nhà Targaryen đã thống nhất "Bảy" vương quốc thành một thực thể lãnh thổ duy nhất nằm dưới quyền thống trị của Ngai Sắt.
Kết cấu xã hội[]
Xã hội phong kiến của Thất Đại Vương Quốc dựa trên một cấu trúc xã hội cứng nhắc phân chia dân số thành giai cấp thống trị là tầng lớp quý tộc - duy trì bằng hệ thống cha truyền con nối và tầng lớp bị trị - những người dân thường còn gọi là tiểu dân. Một hệ thống chính trị nghiêm ngặt đã được áp dụng, bao gồm vua và các đại lãnh chúa nắm quyền dựa trên sự trung thành của các chư hầu của họ - những lãnh chúa có quyền hạn nhỏ hơn. "Triều đình" như thế được dựa trên nền tảng của những lời thệ trung thành. Người ta nói về "vương quốc" với một mức độ mơ hồ bởi họ không có khái niệm trừu tượng về "Quốc gia - dân tộc" như các thuật ngữ hiện đại.
Vua[]
- Bài chi tiết: Vua
Quý tộc[]
- Bài chi tiết: Quý tộc
Hiệp sĩ[]
- Bài chi tiết: Hiệp sĩ
Thường dân[]
- Bài chi tiết: Tiểu dân
Luật thừa kế[]
Xã hội phong kiến của Thất Đại Vương Quốc tuân theo luật thừa kế dựa trên nguyên tắc cơ bản của chế độ con trưởng thừa tự, một hệ thống 'được ăn cả, ngã về không' trong đó người thừa kế được thừa hưởng toàn bộ ruộng đất và tài sản của cha mẹ mà không có phần dành cho những đứa em ruột. Điều này tương phản với hệ thống thừa kế hợp lý, trong đó đất đai sẽ được phân chia công bằng cho các anh chị em trong gia đình khi cha mẹ họ qua đời.
Như George R. R. Martin mô tả về quyền thừa kế tại Westeros:
- "Luật thừa kế tại Westeros được dựa trên mô hình những gì đã có trong lịch sử thời trung cổ... có thể nói là, khá mơ hồ, bất thành văn, dựa trên nhiều sự giải thích khác nhau và thường mâu thuẫn.[1] Những quyền sỡ hữu hiếm khi được chia sẻ cũng như cùng kết hợp với nhau, như một điều luật, mặc dù một cá nhân có thể nắm giữ nhiều hơn là chỉ một tước hiệu duy nhất. Một nhân tố quan trọng khác chính là vị lãnh chúa hiện tại -- người có thể đưa ra những quyết định bất thường và trái với thông lệ đối với các tài sản của mình, khi đó sẽ có thay đổi lớn (mặc dù trường hợp đó thường gây ra những tranh cãi).[2]
Danh sách thừa tự được quyết định trên thứ tự sinh ra đời, trong đó người anh trai sẽ đứng trước em trai về mặt thừa kế. Nhiều người thừa kế vẫn cố gắng cấp quyền cho những đứa em của mình, chu cấp cuộc sống của họ hoặc phân quyền phó phụ để cai trị trên danh nghĩa của họ. Ví dụ, Tywin Lannister thừa kế toàn bộ tài sản từ người cha của mình, trong khi em trai của ông là Kevan Lannister không được sỡ hữu đất đai nào cả. Mặc dù vậy, Tywin vẫn chăm lo cho gia đình của mình, và đã khen thưởng Kevan bằng những tài sản đáng kể suốt nhiều năm cho sự trung thành của ông. Tuy nhiên điều đó thuộc về sở thích cá nhân chứ không phải là luật bắt buộc. Trái ngược với Nhà Lannister, khi Gregor Clegane tiếp nhận thừa tự của Nhà Clegane, ông hoàn toàn không để lại bất cứ thứ gì cho em trai mình là Sandor, và người em này phải tự bương chải và gây dựng lấy cuộc sống của mình bằng cách làm vệ sĩ trực tiếp phục vụ Nhà Lannister.
Một quy tắc quan trọng khác trong chế độ con trưởng thừa tự là con cái của lãnh chúa sẽ đứng trên những người em của lãnh chúa đó về mặt thừa kế. Người em trai sẽ thừa kế tài sản của một vị lãnh chúa khi vào chỉ khi người anh không có người để nối dõi, tức vị lãnh chúa đó không có đứa con nào hay đứa cháu nào còn sống. Về mặt danh chính, khi một lãnh chúa chết đi thì đứa bé gái sơ sinh của ông ta sẽ đứng trước em trai của ông ta về mặt thừa tự. Trên thực thế, những người chú và cô trong gia đình thường tìm cách đoạt lấy sự thừa kế từ những đứa cháu trai cháu gái của mình, cảm thấy rằng họ thích hợp hơn để cai trị. Điều này không phải lúc nào cũng là xấu, bởi để một bé gái còn quá nhỏ tuổi lãnh đạo thì gia tộc đó sẽ bị xem là yếu và dễ dàng bị tổn thương trước các kẻ thù. Đã có rất nhiều trường hợp người chú giành quyền lãnh đạo gia tộc từ tay những đứa con của anh trai mình và được ủng hộ rộng rãi, và đặt lợi ích của gia tộc lên ưu tiên hàng đầu. Tất nhiên cũng có nhiều trường hợp người chú giở những thủ đoạn để giành quyền danh chính để sỡ hữu tài sản và đất đai của gia tộc, trường hợp như thế thường dẫn tới những cuộc mâu thuẫn tranh giành người kế vị. Đôi khi một cô gái trưởng thành hoặc một đứa bé trai thường bị xem là không phù hợp để nắm quyền - mặc dù trường hợp này thực chất do các chư hầu cố tình làm căng lên. Nếu như đứa trẻ còn sống sót duy nhất đó không chỉ là trẻ con mà còn là nữ giới, thì cô bé đó dễ dàng gặp phải khả năng cao nhất trong việc bị tước quyền thừa kế.
Sau đây là ba hình thức thừa kế dựa trên mô hình con trưởng thừa tự được áp dụng tại Westeros:
Con trưởng thừa tự theo hướng trọng nam[]
Hay còn gọi đơn giản là "con trai trưởng thừa tự", đây là nguyên tắc chuẩn thừa kế được áp dụng tại hầu hết lãnh thổ thống nhất thuộc Thất Đại Vương Quốc. Theo chế độ này, con cái được thừa kế theo thứ tự sinh ra đời, nhưng con gái được xếp sau con trai. Con gái của một vị lãnh chúa sẽ vẫn đứng trước em trai của ông ta trên danh sách thừa tự bởi huyết thống của ông ta được xếp trên huyết thống của em trai ông.
Ví dụ, thứ tự sinh của thế hệ Nhà Stark hiện tại là: Robb, Sansa, Arya, Bran, Rickon. Tuy nhiên, thứ tự kế vị sẽ là "Robb, Bran, Rickon" rồi sau đó mới đến "Sansa, Arya". Mặc dù Sansa là đứa trẻ thứ hai của Nhà Stark nhưng cô thực sự sẽ phải xếp sau em trai út của mình là Rickon về mặt kế vị.
Con cái của một vị lãnh chúa sẽ đứng trước những đứa em của ông ta về mặt thừa tự, ví dụ như nếu Robb Stark trở thành cha của một đứa trẻ, thậm chí nếu đứa trẻ đó là bé gái, thì bé gái đó sẽ đứng ngay trước Bran là em trai của Robb về mặt kế vị. Thứ tự kế vị mới sẽ là "Robb, con gái Robb, Bran, Rickon, Sansa, Arya".
Tại Nhà Lannister, những người con của Tywin chính thức có mặt trong danh sách kế vị trước người em trai là Kevan. Theo lý thuyết, Jaime Lannister sẽ là người thừa kế hợp pháp nhưng trên thực tế, ông đã mất mọi quyền thừa kế đó khi ông gia nhập Đội Ngự Vệ - tổ chức yêu cầu các thành viên của mình phải lập lời thề không gia đình. Cho nên, điều đó có nghĩa rằng Tyrion Lannister sẽ là người thừa kế ngay trước Cersei mặc dù ông nhỏ hơn chị của mình. Tuy vậy Tywin khinh ghét đứa con người lùn của mình đến mức ông chưa bao giờ nghĩ rằng Tyrion sẽ là người thừa tự chân chính của mình.
Con trưởng thừa tự theo bình đẳng giới[]
Dorne gia nhập Thất Đại Vương Quốc mới chỉ một trăm năm nay, không phải bằng con đường chiến tranh mà thông qua hôn nhân liên minh với Nhà Martell. Vì vậy, nơi đây được phép bảo tồn những giá trị văn hóa phong tục độc đáo của địa phương, chẳng hạn như người thống trị từ Nhà Martell sẽ xử dụng tước hiệu "Thân vương xứ Dorne" thay vì "Lãnh chúa Tối cao xứ Dorne", nguồn gốc từ lúc Dorne còn độc lập và từ thời xưa khi người Rhoynar còn sống ở các thành bang châu thổ tại ở Essos. Khác biệt lớn nhất trong luật lệ tại xứ Dorne là tiếp tục áp dụng chế độ con trưởng thừa tự theo bình đẳng giới, theo đó con trưởng sẽ là người thừa kế mặc cho người đó là nam giới hay nữ giới.
Chế độ này được tất cả các quý tộc tại Dorne áp dụng và cả nhà cầm quyền, và vì vậy, khi nữ giới lên nắm quyền Nhà Martell, bà ấy/cô ấy sẽ được gọi là "Nữ thân vương xứ Dorne".
Ở thế hệ hiện tại, Thân vương Doran Martell có ba người con: con gái trưởng Arianne và hai người con trai Quentyn và Trystane. Vì là con trưởng, Arianne sẽ đứng trước hai người em trai của mình về mặt kế vị, cuộc sống cô sẽ được ưu ái và tích cực chuẩn bị mọi thứ, dọn đường sẵn cho đến ngày tiếp nối cha mình thành người thống trị tại Dorne. Bất kể đứa con nào mà cô có dù trai hay gái đều sẽ đứng trước hai người em của mình và những đứa con của họ về mặt kế vị.
Do đó, giả sử chế độ này được áp dụng cho Nhà Stark, thì thứ tự kế vị sẽ chỉ đơn giản là thứ tự sinh của họ: "Robb, Sansa, Arya, Bran, Rickon".
Con trưởng thừa tự trong Hoàng gia[]
Khoảng 170 năm trước sự kiện Chiến tranh Ngũ Vương, một cuộc nội chiến thảm khốc đã xảy ra trong Nhà Targaryen khi Rhaenyra Targaryen bị người em trai cùng cha khác mẹ của mình là Aegon II Targaryen thách thức vì quyền thừa kế. Mặc dù Rhaenyra đã được cha mình chính thức sắp xếp là người kế vị, Aegon II tuyên bố rằng một người em trai luôn có quyền thừa kế trước chị gái của mình. Kết quả sau đó, để đảm bảo rằng không còn cuộc nội chiến xảy ra nào vì lý do tương tự, họ đã tiếp nhận chế độ con trai trưởng thừa tự ở hình thức được cải biên cao hơn, đó là đặt người thừa kế nữ giới ở sau tất cả nam giới có tiềm năng thừa kế. Dưới sự thay đổi này, con gái của vua được đặt phía sau em trai của ông ta về mặt kế vị. Đây là luật thừa kế ít phổ biến nhất tại Thất Đại Vương Quốc và chỉ được áp dụng cho hoàng gia - gia tộc ngồi trên Ngai Sắt, tuy nhiên nó lại vô cùng quan trọng vì nó quyết định ai sẽ là đấng quân vương của toàn bộ một lãnh thổ rộng lớn.
Khi Robert Baratheon lật đổ Nhà Targaryen trong cuộc khởi nghĩa của mình, ông ấy lấy cớ để biện hộ thêm cho việc giành ngôi của mình là do có quan hệ họ hàng xa với Nhà Targaryen (bà nội của ông là cô ruột của Vua Điên Aerys II Targaryen). Do vậy, tân vương triều Baratheon được Robert lập nên vẫn tiếp tục thực hiện chế độ thừa kế hoàng gia cải biên.
Trong tập "The Wolf and the Lion", Renly Baratheon và Loras Tyrell đã có cuộc trò chuyện bàn rất rõ về danh sách kế vị tiếp theo Robert là "Joffrey, Tommen, Stannis, Renly". Lưu ý rằng họ đã bỏ qua đứa trẻ ở giữa là Myrcella, mà nối tiếp liền ngay bằng em trai của cô là Tommen và người chú là Stannis. Tương tự, Shireen con gái của Stannis cũng bị bỏ qua - người đáng lẽ sẽ đứng trước cả Renly nếu áp dụng theo luật thừa kế thông thường.
Thêm vào đó, trong tập "Cripples, Bastards and Broken Things", Sansa Stark và Xơ Mordane đã khẳng định rằng nếu Sansa chỉ có con gái với Joffrey, thì em trai của Joffrey là Tommen sẽ đứng trên chúng trong danh sách kế vị. Điều này hoàn toàn phù hợp với chế độ thừa kế hoàng gia đã được cải biên của vương triều Targaryen bởi theo luật thừa kế thông thường thì một con gái của vị lãnh chúa sẽ đứng trên em trai ông ta về mặt thừa tự.
Trong thời gian Khởi nghĩa Robert, thứ tự kế vị Vua Aerys II đầu tiên sẽ là con trai của ông, Thái tử Rhaegar và tiếp đến là con thứ hai của anh, Aegon là nam giới (người mà nếu còn sống và lên ngôi sẽ là "Aegon VI"), rồi mới đến em trai của Rhaegar là Viserys. Sau đó mới cân nhắc tiếp đến những nữ giới thừa kế Nhà Targaryen, bắt đầu với con trưởng là nữ của Rhaegar, Rhaenys. Daenerys thực sự ra đời muộn sau khi Rhaegar, Aegon, và Rhaenys đều đã chết hết, nhưng giả sử họ còn sống, thì Daenerys sẽ đứng sau Rhaenys trong danh sách kế vị.
Theo lý thuyết, những thành viên sống sót lưu vong của Nhà Targaryen vẫn sẽ tiếp tục thực hiện chế độ thừa kế hoàng gia cải biên. Tuy nhiên, nguyên tắc chỉ mang tính chất thuần lý thuyết, và do đó những người sống sót duy nhất được biết đến là Viserys Targaryen sẽ đứng trước em gái của mình là Daenerys Targaryen trong thứ tự kế vị, điều này đúng với cả luật lệ thông thường (ông nội bác của họ là Aemon đã bị quên lãng bởi nhiều người, ông từ chối lên ngôi và tự đưa mình ra khỏi danh sách thừa kế bằng việc tham gia cả Hội Học Sĩ lẫn Hội Tuần Đêm). Sau cái chết của Viserys, Daenerys trở thành hậu duệ Targaryen cuối cùng, nguyên tắc thừa kế trở nên ít thực tiễn hơn. Giả sử nếu Viserys còn sống, và cả đứa con chết non Rhaego của Daenerys cũng vậy, thì Rhaego sẽ đứng ngay sau Viserys và đứng ngay trước Daenerys theo thứ tự kế vị.
Giả sử tuân theo lý thuyết một cách cực đoan rằng đặt nữ giới phía sau tất cả nam giới có tiềm năng thừa kế, thì Stannis có thể chính thức đứng trước Daenerys về mặt thừa kế. Viserys sẽ luôn đứng trước người anh họ xa của mình là Robert, nhưng Robert sẽ vẫn là người nam thừa kế gần nhất với Viserys, và việc Robert chết (cùng với Renly không lâu sau đó) khiến cho Stannis là nam nhân thừa kế gần nhất. Tuy nhiên bởi Stannis không có con trai, chỉ có mỗi con gái là Shireen, Daenerys sẽ vẫn đứng trước Shireen về mặt kế vị. Dựa theo lý thuyết trên hoàn cảnh thực tế khi không còn nam giới nào sống sót để kế vị, Daenerys vẫn được xem là đứng đầu trong danh sách thừa kế theo dòng vương triều Baratheon. Dù bằng cách nào đi chăng nữa, do Vua Aerys đã kết án tử hình Nhà Baratheon vĩnh viễn với tội phản loạn trong Cuộc khởi nghĩa của Robert, vậy nên Daenerys đơn giản chỉ coi Stannis là kẻ phản loạn của triều đình cùng với anh trai của ông.
Trong tiểu thuyết[]
Các thực tiễn phong kiến trong tiểu thuyết A Song of Ice and Fire thực sự không phản ánh chính xác nhiều thực tiễn thực tế thời Trung cổ.
Sự sai lệch lớn nhất được thể hiện trong xã hội của Thất Đại Vương Quốc là một thể chế giống nhau đồng đều trên quy mô toàn bộ lục địa. Từ những năm thập niên 1970, các nhà sử học thời Trung Cổ đã thách thức mạnh mẽ sự khẳng định cho rằng "chế độ phong kiến" là một bộ thực hành thống nhất ở tất cả các nước châu Âu. Bởi lẽ, các luật lệ và phong tục thời phong kiến khác nhau rất nhiều ngay cả trong một quốc gia phong kiến đã có sự khác biệt giữa quận hạt này hoặc hòn đảo này đối với quận hạt hoặc hòn đảo kế tiếp. Các học giả hiện nay kết luận rằng cái gọi là "chủ nghĩa phong kiến" với cấu trúc xã hội chung bao trùm chưa bao giờ thực sự tồn tại. Việc sử dụng thuật ngữ "chủ nghĩa phong kiến" được xem là rất lạc hậu.
Mặt khác, Thất Đại Vương Quốc được thống nhất dưới vương triều Targaryen vào 300 năm trước và điều này có thể giải thích sự đồng đều kiểu hình phong kiến trên khắp lục địa. Trong các cuốn sách sau này, George R. R. Martin đã bắt đầu kết hợp các thông tin cơ bản mới để cố gắng truyền tải rằng mỗi quốc gia trong Thất Đại Vương Quốc không phải lúc nào cũng có xã hội đồng nhất. Ví dụ, tiền xu trên khắp lãnh thổ trong thời của Ned Stark là khá đồng đều, không có biến thể của riêng từng khu vực. Tuy nhiên đến thời điểm cuốn tiểu thuyết thứ tư, A Feast For Crows, Martin đã xác lập rằng trước khi cuộc chinh phạt của Nhà Targaryen, Vương quốc xứ Reach đã chế tác ra tiền đúc của riêng họ và có đơn vị là "Thủ", giá trị không tương đương tiền xu từ các quốc gia khác. Cuốn The World of Ice and Fire (2014) có chỉ ra rằng ngay cả Aegon Đấng Chinh Phạt đã không cố áp đặt một hệ thống luật thống nhất cho Thất Đại Vương Quốc sau khi thống nhất về mặt chính trị, và vẫn để cho mỗi vương quốc tiếp tục thực thi những luật của họ trước đó. Chỉ đến thời cháu nội của ông là Jaehaerys I Targaryen, vị vua có triều đại hòa bình và ổn định kéo dài suốt 55 năm cuối cùng đã có thể áp dụng một hệ thống luật pháp chuẩn hóa trên toàn cõi Thất Đại Vương Quốc. Dù đây là một quá trình mất rất nhiều năm, nhưng ông vẫn còn khả năng thi hành bởi Nhà Targaryen khi đó vẫn còn những con rồng để dọa nạt và ép nhà cai trị địa phương phải chấp nhận. Dorne không phải là một phần của lãnh thổ thời bấy giờ, mà liên minh thiết lập được bằng cách thông qua hôn nhân và trở thành thành viên của Thất Đại Vương Quốc mãi một thế kỷ sau đó (và cách hiện khoảng một thế kỷ trước). Bởi liên minh này được dựa trên tâm thế bình đẳng, nên người xứ Dorne được phép bảo tồn hệ thống luật pháp và phong tục địa phương của mình.
Một điểm khác biệt lớn nữa là chế độ con trưởng thừa tự thực sự đã không được áp dụng ở khắp châu Âu trong phần lớn thời kỳ Trung Cổ. Nhà sử học nổi tiếng Georges Duby thời kỳ hậu Chiến tranh thế giới thứ hai đã đưa ra một mô hình xã hội có ảnh hưởng rất lớn đến thời Trung Cổ, trong đó thể hiện rằng chế độ con trưởng đã được áp dụng ở khắp Tây Âu, nhưng các nhà sử học chuyên về trung cổ trong khoảng 30 đến 40 năm qua đã bác bỏ các giả thuyết của Duby.
Nói về trường hợp chế độ thừa kế hoàng gia đã được cải biên, với những người thừa kế nữ giới bị xếp sau tất cả những người nam giới tiềm năng, thực sự phản ánh đến Luật Pauline trong thế giới thực được thông qua ở Nga bởi Sa hoàng Pavel I năm 1797.
Tham khảo[]
Xem thêm[]
- Thất Đại Vương Quốc
- Westeros
- Vua của người Andal, người Rhoynar và Tiền Nhân
- Lãnh chúa Tối cao